Είχε και το Ρέθυμνο τους μεγάλους θαυμαστές του. Αυτούς που το λάτρεψαν κι ας μην είχαν καν ελληνική καταγωγή. Όπως για παράδειγμα ο Ισπανός στρατηγός, καλλιτέχνης, διπλωμάτης και ανθρωπιστής Γουσταύος Ντουράν.

 

Αυτός ιδιαίτερα δέθηκε συναισθηματικά με το χωριό Αλώνες. Και μάλιστα σε βαθμό να ζητήσει σαν τελευταία του επιθυμία να τον θάψουν στο χωριό αυτό. Όπως κι έγινε. Υπάρχει μάλιστα και η προτομή του σε ένδειξη ευγνωμοσύνης των κατοίκων που χάρις σ' αυτόν ξεδίψασαν.

 

 

 

Μια τυχαία αφορμή έφερε τον σημαντικό αυτό άνθρωπο στο μικρό χωριό που διακρίνεται όμως για τους φιλόξενους κατοίκους, οι οποίοι μάλιστα σε χαλεπούς καιρούς κατέπληξαν τους ιστορικούς και με τον ηρωισμό τους. Ας μην ξεχνάμε τον παπα-Νουφράκη και τον παπα-Αλεβυζάκη που έμειναν φωτεινά σύμβολα στο πάνθεον της τοπικής ιστορίας.

 

Στην περίοδο της γενικής τάσης φυγής στα μεγάλα αστικά κέντρα, προκειμένου να εξασφαλίσει κάθε νέος άνθρωπος το μέλλον του, μια κοπέλα από τις Αλώνες πήρε τη μεγάλη απόφαση, να ζητήσει δουλειά στην Αθήνα.

 

Για καλή της τύχη ένας διπλωμάτης χρειαζόταν οικιακή βοηθό.

 

Η κοπέλα διέθετε εκτός από δίψα για δουλειά και θάρρος επειδή είχε επίγνωση των δυνατοτήτων της και πίστη στον εαυτό της. Παραμερίζοντας λοιπόν το δέος, για το ποιους θα πήγαινε να συναντήσει, χτύπησε με θάρρος την πόρτα του επιβλητικού αρχοντικού.

 

Με την πρώτη ματιά κέρδισε την εμπιστοσύνη των ανθρώπων που αντίκριζε πρώτη φορά. Και τους έγινε απαραίτητη με τη νοικοκυροσύνη, τη συνέπεια και την εντιμότητά της.

 

Έτσι γνωρίστηκε με τον Γουσταύο Ντουράν εκπρόσωπο του ΟΗΕ στην Ελλάδα στα προγράμματα Τεχνικής και Κοινωνικής βοήθειας, καλλιτέχνη, που τον έχουν εκθειάσει στο παρελθόν ευπατρίδες του τόπου μας, όπως ο Λεωνίδας Καούνης ο αξέχαστος Γιάννης Χαντουμάκης, ο Αντώνης Πλυμάκης και ο δάσκαλος Χρίστος Κωνσταντουδάκης, ενώ τον ύμνησε η ποιητική πένα του αείμνηστου επίσης Μανόλη Κουτσουράκη.

 

Ο Έρνεστ Χέμινγουέι εξάλλου προσωπικός του φίλος τον αναφέρει επώνυμα στο βιβλίο του «Για ποιον χτυπά η καμπάνα».

Ο Ντουράν συνέβαλε στην ίδρυση της Παγκόσμιας Κοινωνικής Αναφοράς, στο πρόγραμμα για την κοινοτική ανάπτυξη και την ενσωμάτωση των παραγόντων της οικονομίας και της κοινωνικής ευημερίας στην ανάπτυξη. Ήταν ο πρωτοπόρος στην εισαγωγή της κοινωνικής ανάπτυξης στο πρόγραμμα ECLA. Τρία χρόνια από τη ζωή του διέθεσε με την οικογένεια του για την ίδρυση και στήριξη του Τμήματος Κοινωνικών Υποθέσεων στο Santiago.

 

 

 

Περνούσε ο καιρός και η Μαρία Ευαγ. Αλεβυζάκη ευλογούσε την καλή της μοίρα. Ένοιωθε σαν στο σπίτι της πλάι σε ανθρώπους όπως ο Ντουράν και η οικογένειά του.

 

Η νοσταλγία όμως τη βασάνιζε. Και τελειώνοντας ο Σεπτέμβρης του 1965 ζήτησε άδεια για να προλάβει το πανηγύρι στο χωριό της.

 

Τότε μόνο έμαθε ο Γουσταύος ότι η Μαρία ήταν από τις Αλώνες, που ο ίδιος γνώριζε από τον ηρωικό παπα-Αλεβυζάκη.

 

Και η έκπληξή του έγινε μεγαλύτερη όταν άκουσε από τη Μαρία πως η μεγάλη αυτή μορφή, που θαύμαζε ήταν θείος της.

 

Ήταν φυσικό και η κοπέλα να απορήσει. Πως ήξερε ο σημαντικός αυτός άνθρωπος το θείο και το χωριό της.

 

- Από τα βιβλία που γράφουν για την αντίσταση της απάντησε. Και ζήτησε να τη συνοδεύσει. Η Μαρία δεν είχε αντίρρηση, αφού ο ευγενικός εργοδότης της δεν θα είχε κανένα πρόβλημα να ταξιδέψει γνωρίζοντας τα προβλήματα που θα συναντούσε. Που να βρεθεί δρόμος εκείνα τα χρόνια για να μπορεί κανένας να πλησιάσει με άνεση στο χωριό; Και ο Ντουράν με τη συντροφιά του έφθασε στις Αλώνες με γαϊδουράκι μέσω Βιλανδρέδο.

 

Η κούραση όμως δεν μετρίασε τον ενθουσιασμό του. Κι ενώ πήγε για μερικές ώρες έμεινε τρία μερόνυχτα. Τόσο αγάπησε ανθρώπους και συνήθειες Απόλαυσε φαγητό, ήπιε το παραδοσιακό μας ποτό, διασκέδασε με τα παραδοσιακά μας ακούσματα, γιατί οι κάτοικοι στις Αλώνες έχουν και καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα.

 

Όπως μου είχε διηγηθεί η κ. Αθηνά Καβάλου ο Γουσταύος είχε την ευκαιρία να συζητήσει αρκετά με τον παππού της τον παπα-Αλεβυζάκη και να ανταλλάσουν εμπειρίες και μνήμες από την Αντίσταση. Ο ίδιος ο Ντουράν είχε ταλαιπωρηθεί αρκετά από τον δικτάτορα Φράνκο, είχε κυνηγηθεί και ήξερε τι σήμαινε φασισμός. Λάτρευε την Κρήτη για τα αγωνιστικά της φρονήματα, διάβαζε με πάθος ό,τι αφορούσε την ιστορία της στην Αντίσταση κι έτσι γνώρισε και εκτίμησε τους αγωνιστές στις Αλώνες.

Ήταν μεγάλος ανθρωπιστής ο Ντουράν εκτός από μουσικοσυνθέτης, επαναστάτης, διηγηματογράφος, διπλωμάτης και αγωνιστής της ελευθερίας. Γι' αυτό και για ένα διάστημα θυσίασε τις ανέσεις του, αφού δεν άντεχε να συμβιβάζεται με ένα καθεστώς που εξευτέλιζε τον άνθρωπο.

 

Η παρουσία του Ισπανού ευπατρίδη ωφέλησε τα μέγιστα το χωριό. Γιατί το πρώτο δώρο που τους έκανε ήταν η ύδρευση για την οποία συνέβαλαν και άλλοι τόσο στην Ελληνική Πολιτεία όσο και από το εξωτερικό.

 

Ο Ντουράν έγινε ο καλύτερος πρέσβης των αρετών του χωριού. Μεγάλες προσωπικότητες έφθαναν στο χωριό πριν ακόμα αναπτυχθεί τουρισμός στην πόλη Οι κάτοικοι έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους. Και τίμησαν το χωριό στο έπακρον αλλά και την αγάπη του Ισπανού φίλου τους.

 

Σιγά σιγά έγινε «Κρητικός». Έλεγε μαντινάδες, γλεντούσε αλά Κρητικά, φορούσε με καμάρι το κρουσομάντηλο και τραγουδούσε ριζίτικα όπως οι ντόπιοι.

 

Με τον καιρό δέθηκε περισσότερο με το χωριό. Ήξερε κάθε οικογένεια με τα προβλήματα, τις χαρές και τις λύπες της. Γνώριζε ποια φάρμακα χρειάζονταν οι φιλάσθενοι, φρόντιζε για το ρουχισμό και το φαγητό των παιδιών.

 

Αγάπησε την Κρήτη και ευεργέτησε μεταξύ άλλων το Νοσοκομείο μας και την Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης. Η φιλία του επίσης με την κ. Βιργινία Τσουδερού συνέβαλε και στην μεγάλη ενίσχυση του Κέντρου Νεότητας στον Τίμιο Σταυρό, που η μεγάλη πολιτικός είχε υιοθετήσει με τόση θέρμη.

 

Ο Γουσταύος Ντουράν όπως ήταν και η τελευταία του επιθυμία αναπαύεται στις Αλώνες στον ίσκιο του δέντρου που του χάριζε πάντα τη δροσιά του.

 

Συγκινημένη μου τηλεφώνησε προ ημερών η φίλη Αθηνά Καββάλου. Το χωριό σύσσωμο περίμενε να υποδεχτεί την πρωτοκόρη του Ντουράν την Τσέλυ που είχε χρόνια να μας επισκεφθεί.

 

Η υποδοχή έγινε όπως πάντα ξέρουν οι Αλώνες και ξεχωρίζουν και γι' αυτό.

 

Και ήρθε η πολυπόθητη Κυριακή που έφθασε η Τσέλυ με το σύντροφό της στο χωριό μετά από 15 χρόνια που είχε έρθει τελευταία φορά να προσκυνήσει τον τάφο του πατέρα της.

 

Όπως είχε προγραμματιστεί εψάλη τρισάγιο στον τάφο του Γουσταύου κι έπειτα συγκεντρώθηκαν όλοι στο σχολείο φέροντας από το σπίτι καθένας και κάτι.

 

Στρώθηκαν τάβλες αργυρές που ενθουσίασαν τους ξένους κι εκεί η πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου κ. Δόξα Καββάλου μετά από τη ζεστή της προσλαλιά διάβασε τις αναμνήσεις που έδωσε γραπτές ο δάσκαλος κ. Χρίστος Κωνσταντουδάκης, απών λόγω κωλύματος.

 

 

 

Έχουν περάσει σχεδόν 50 χρόνια από τότε. Και ξέρετε, ο χρόνος είναι μόλις ένα κροτάλισμα των δαχτύλων ή μια γρήγορη σκιά πουλιών με τη γνώμη του ποιητή. Λένε πως, όταν χτυπάς το ρόπτρο του χρόνου, απαντά η μνήμη. Επειδή η ζωή μας, όπως αποφαίνεται ο Ν. Καζαντζάκης, είναι μια αστραπή και όποιος προλάβει να δει, είδε, θα προσπαθήσω να κεντρίσω, να σκαλίσω ή άλλως, κατά το κρητικό ιδιόλεκτο, να συμπάνω τη μνήμη και -που ξέρεις;- όλο και κάποια σπίθα θα ζει ακόμα στις χθεσινές ημέρες, πρόθυμη να φεγγοβολήσει και να φωτίσει, έστω και αμυδρά με το φέγγος της μια ανεπανάληπτη εποχή. Θα αποπειραθώ να ανασύρω από το κιβώτιο των αναμνήσεων κάποια φευγαλέα φωτογραφικά στιγμιότυπα που έμειναν εκεί, στα σύνορα της λήθης και της μνήμης, να υπνώττουν και να ζητούν ελεημοσύνη από κάποιον που έζησε το πνεύμα και το γράμμα εκείνων των ημερών. Οι αναμνήσεις αυτές τοποθετημένες η μία δίπλα στην άλλη θα συνθέσουν μια συνεικόνα, ένα κολάζ, αντιπροσωπευτικό, όσο γίνεται να πλησιάσει κανείς την πραγματικότητα, για να αναστήσει το παρελθόν, τότε που εμαίνετο η βροχή των στιγμών.

Έτσι, ανακαλώ στη θύμησή μου την παλιά εκείνη εικόνα, γνωστή στα περισσότερα χωριά της Κρήτης, τις γυναίκες με το σκαμνί στον ώμο, να κουβαλούν το νερό από τις μακρινές κεντρικές βρύσες, να αγκομαχούν τα καλντερίμια και να γλιστρούν στις στίλβουσες σαν ατσάλι, αφιλόξενες πέτρες. Στην κοπιώδη αυτή προσπάθεια έδωσε λύση ο δικός μας Γουσταύος Ντουράν. Το νερό, που εθεωρείτο αυτονόητο αγαθό στις πολιτείες, τώρα πια, το απολαμβάνει το τελευταίο χωριό, το κρυμμένο πίσω από τη γεωμετρία του Θεού, οι Αλώνες.

 

Και να! Δύο άντρες με πλεγμένα σταυρωτά τα χέρια να χαμηλώνουν για να καθίσει μια γυναίκα με αρχοντική φινέτσα, πλατύ χαμόγελο και ευγενική ψυχή, η κ. Μποντέν Ντουράν. Έπρεπε να διαβεί τα κακοτράχαλα σοκάκια του χωριού και να συμμετέχει στην παρέα. Η περιφορά αυτή είχε ως ανταμοιβή την ολοκληρωτική εγκάρδια δοτικότητα και μόνο.

 

Η υιοθέτηση των κωδίκων συμπεριφοράς και των σημείων που ταυτίζονται με τους Κρητικούς από το Γουσταύο Ντουράν ήταν πρόδηλα εμφανής. Έτσι, η φωτογραφία του με το κροσσάτο μαντήλι και τη λύρα έτοιμη να οδηγήσει τα πέλματα να συνομιλήσουν με το χώμα, διόλου απίθανο να βρίσκεται ανάμεσα στις οικογενειακές φωτογραφίες που κοσμούν τους τοίχους των λιγοστών σπιτιών του χωριού.

 

Η παραδοσιακή φιλοξενία των Αλωνιωτών δεν μπορούσε να λείπει απ' αυτό το κολάζ. Οι νοικοκυρές στις αυλόπορτες των ταπεινών σπιτιών σε καλούσαν να περάσεις το κατώφλι τους και να καθαγιάσεις με τη συμμετοχή σου την αγία φιλοξενία. Στο δίσκο σειρά-σειρά τα ποτηράκια με τη ρακή, τα παξιμάδια και τα καρύδια ταπεινά εδέσματα με καρδιακή προσφορά στους καλεσμένους.

 

Ο καιρός ήταν νοτερός και όλα τα σημάδια προμηνούσαν την επερχόμενη καταιγίδα. Οι άντρες του χωριού, ανήσυχοι μήπως η λιμουζίνα του Ντουράν δυσκολευτεί να φτάσει στο χωριό, πήραν τις ομπρέλες τους και ξεκίνησαν για το σημείο εκείνο που το αργιλώδες χώμα, όταν βρέχει, μετατρέπεται σε λάσπη και ο χωμάτινος δρόμος γίνεται αδιάβατος. Πράγματι, όταν έφτασαν οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού, βρήκαν το αυτοκίνητο ακινητοποιημένο και τον Γ. Ντουράν να κάθεται ήρεμος στο πίσω κάθισμα. Ήξερε εκείνος. Το αυτοκίνητο σηκώθηκε στον αέρα και μεταφέρθηκε σε μια ικανή απόσταση απεγκλωβισμένο από τις λάσπες. Τα μόνα παράσημα για τους νυχτερινούς «κομάντος» ήταν οι κηλίδες λάσπης στα ρούχα τους. Σε λίγο επέστρεψαν όλοι στο χωριό με εντελώς καθάρια χαμόγελα.

 

Σε μια από εκείνες τις μυθικές παρέες ο Αλωνιώτης πια, «ξένος» ήπιε λίγο παραπάνω, παραπάτησε και βρέθηκε στους βάτους κάτω από την αυλή του Πετροστελή. Αυτή η εικόνα δεν επιδέχεται περιγραφής, γιατί όλοι φαντάζεστε την ταραχή, την έντονη ανησυχία και τη λύπη των παρευρισκόμενων.

 

Αν υποθέσουμε ότι η γομολάστιχα της λησμοσύνης έχει σβήσει όλες τις προηγούμενες εικόνες, πώς μπορεί να σβήσει από το στηθαίο της μνήμης το αναπάντεχο τέλος; Με το δυσάρεστο άγγελμα του θανάτου του, ολόκληρο το χωριό βυθίστηκε στο πένθος. Οι γυναίκες ντύθηκαν στα μαύρα και χαμήλωσαν το μαύρο τσεμπέρι από το κεφάλι. Στα πρόσωπα των κατοίκων ήταν ευανάγνωστη η θλίψη για ένα δικό μας άνθρωπο που έφυγε απρόσμενα. Τον άνθρωπο που μύρισε τον ασβέστη, τα βασιλικά και τους καντιφέδες τους. Αυτόν που είχε γυρίσει όλο τον κόσμο και τώρα τους έκανε την ύψιστη τιμή να μοιραστεί μαζί τους το αλωνιώτικο χώμα.

 

Σ' αυτό το χωριό είχε καταργηθεί κάθε πρωτόκολλο επισημότητας και γιατί όχι της υποκρισίας που συνοδεύει τις συναντήσεις των διπλωματών. Η επιλογή του να θαφτεί κάτω από τον τεράστιο δρυ ήταν συνειδητή και χωρίς καμία εσωτερική αμφιβολία. Έκτοτε στο χώρο αυτό θάβονται αυτοί που περνούν στη χώρα των περισσοτέρων. Σήμερα οι ρίζες του αιωνόβιου δρυ ενώνουν τον ταπεινό και απέριττο τάφο του φίλου με τις ψυχές αυτών που ήταν φτωχοί μεν, αλλά που υψώθηκαν πάνω από τους εαυτούς τους και έζησαν μια ζωή με φιλότιμο, αλληλεγγύη και ανθρωπιά. Παρέα; Οι σκήτες των πουλιών στις φυλλωσιές και τις μασχάλες του τεράστιου δέντρου για να θυμίζουν τη μοναξιά και τη θλίψη.

 

Οι πιθανότητες να κερδίσει κανείς δυο φορές τον πρώτο λαχνό του λαχείου είναι απειροελάχιστες. Το ίδιο και η ποιότητα της ευτυχίας εκείνης της εποχής είναι απίθανο να την συναντήσεις πολλές φορές. Η ευτυχία και η χαρά ταξιδεύουν αδιάκοπα, εμφανίζονται από το πουθενά για να εγκατασταθούν ξαφνικά σε μέρη που λες και ήταν έτοιμα από καιρό. Παραμένουν για λίγο και τα εγκαταλείπουν το ίδιο ξαφνικά που ήρθαν, γιατί μάλλον κανείς δεν αντέχει τόση ευτυχία.

 

 

 

Ακολούθησαν μαντινάδες για το Γουσταύο και την προσφορά του στο χωριό. Σίγουρα και η ψυχή του σπουδαίου ανθρώπου κάπου εκεί θα πλανιόταν γαλήνια κι ευτυχισμένη κοντά στους ανθρώπους που αγάπησε και τον αγάπησαν.

 

Ανθρώπους που τον θυμούνται πάντα και τον ευγνωμονούν για όσα τους πρόσφερε.